czas to więcej niż pieniądz

Żonka podesłała mi świetny wywiad. Opowiada filozof i historyk idei Marcin Król. To, co mówi o właściwej współczesnym ludziom, także i mnie, mentalności i o tym, jak ona się przez lata zmieniła, postawiło mój umysł w stan gotowości. Ba, czuję, że zmienia mnie. Oto link do wywiadu. Proszę, czytajcie dalej tylko po zapoznaniu się z nim. Od deski do deski. Szczególnie jeśli chcecie napisać jakiś komentarz. Mój tekst nie jest autonomiczny - to komentarz do wywiadu i moją intencją jest przedstawienie go razem z nim.

To jeden z bardzo rzadkich tekstów, o których mogę powiedzieć, że współgrają i zgadzają się z tym, co siedzi we mnie, z niewysłowionym albo wysławianym do tej pory nieporadnie. Chodzi zarówno o myślenie o polityce stojące w poprzek zwyczajowemu antagonizmowi konserwatyzm kontra liberalizm, jak i o kreślony przez Króla obraz umysłowości i obyczajowości nas, ludzi współczesnych.

Dopadła mnie refleksja, że rzeczywiście pogodziłem się z zamienianiem wszystkiego, co ważne, w szeroko pojętą rozrywkę, traktowanie wszystkiego jako źródła przyjemności. Chodzi szczególnie (również w wywiadzie) o myślenie. Jeszcze dwa lata temu mówiłem znajomym, których odwiedzaliśmy lub którzy przyjeżdżali do nas: "Pogadajmy o czymś na poważnie, zanurzmy się w jakiś temat, wkręćmy się". Brakowało mi rozmów i dyskusji do rana na temat człowieka, religii, duchowości itd. Nie udało się. Odpuściłem. Choć dalej mi tego gdzieś tam brakuje. Zagłuszyłem jednak ten brak różnego rodzaju oszałamiaczami typu popkultura, prasa, alkohol, dowcip, zakupy. Poważne tematy nie licują z niepowagą każdej niemal dzisiejszej relacji. Coś takiego jak przyjaźń jest w zaniku. Jak mówi Marcin Król w innym wywiadzie:

Jeżeli przyjdzie do pana znajomy i zacznie opowiadać o swoim ciężkim życiu, to nie będzie dla pana przyjemne. No, chyba że jest pan podłym człowiekiem i czuje satysfakcję z cudzego nieszczęścia. Wobec tego uczymy się, żeby spychać, a nie mówić sobie wzajemnie rzeczy trudnych - a nuż zmusi nas to do powagi w tej cywilizacji przyjemności. Lepiej lekko przechodzić nad rzeczami, bo jak się jest naprawdę poważnym, to trzeba powiedzieć coś zdecydowanego. To nie wypada - siedzimy przy piwie i będziemy coś nagle wyraźnego i poważnego mówili?

Dzięki czytaniu Króla, którego wspomnianą w wywiadzie książkę już sobie zamówiłem i będzie to pierwsza polska książka filozoficzna, jaką z zainteresowaniem przeczytam, poczułem się lepiej i bezpieczniej ze swoją skłonnością do poważnego traktowania niektórych spraw, postawy tak dzisiaj niemodnej i odbieranej niechętnie, a może nawet z lękiem.

Współgrają też poglądy Króla z moim pojęciem wolności, która - choć i dla mnie daleka - jasno rysuje się na horyzoncie. Czasem żartobliwie mówię, że czas jest więcej wart niż pieniądz. Stąd dbam o to, by mieć go dużo, pewnie za bardzo, biorąc pod uwagę moje zarobki obecne i wcześniejsze, kiedy to bezkrytycznie przyjmowałem każdą ofertę i każde zlecenie z samej radości jego otrzymania. Kolejny cytat z Króla:

Czy można być przedsiębiorczym, zamożnym i zachować wolność? Przypuszczam, że w 95 procentach przypadków to niemożliwe. Zarabianie pieniędzy ogranicza wolność w sposób dramatyczny, często z powodu braku czasu. Znam przyjaciół moich dzieci, którzy pewnie zarabiają dziesięciokrotność tego co ja, ale są ludźmi zniewolonymi. Gdy człowiek nie ma wolnego czasu na życie, to jest to pierwszy poziom zniewolenia. Co z tego, że zarabia, jak nie ma kiedy tych pieniędzy wykorzystać? Znam jednego z szefów telewizji, który pracuje 16 godzin dziennie, a w piątek wieczór leci do Hiszpanii, tam gra w golfa, w sobotę popijają z kolegami, w niedziele wraca. Cóż to jest za wolność? Jak to jest przyjemne życie, to ja dziękuję.

Ja też dziękuję. Życie trwa tu i teraz, a nie kiedyś tam na emeryturze, gdy już się dorobię, gdy już dzieci się usamodzielnią, gdy już nie będę musiał martwić się pracą. Nie, moi drodzy - jeśli przez całe życie uczyłem się martwić i harować, będę się martwić i harować do śmierci. Usranej. Dawać sobie przestrzeń w życiu, dokonywać wyborów, dbać o siebie i o innych w sposób prawdziwy, a nie wymawiając się "zarabianiem na dzieci" - tego trzeba się nauczyć, nie da się tak od razu. Wiecznie zabieganym zostają na starość wrzody, chora wątroba i kolejki u lekarzy. Napisałem o tym felieton do planowanego wstępnie periodyku regionalnego. Periodyku na razie nie będzie, nie udało mi się więc zostać warmińskim prekursorem Marcina Króla. ;) Jeśli jednak o tego człowieka chodzi, z przyjemnością mogę być jego orędownikiem i epigonem.